پزشکی

آرتروز: رنج سکوت مفاصل

آرتروز، غول خفته‌ای که در سکوت، سلامت مفاصل را نشانه می‌گیرد و با درد و خشکی، زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این بیماری شایع، طیف گسترده‌ای از افراد را درگیر می‌کند و به عنوان یکی از اصلی‌ترین علل ناتوانی در جهان شناخته می‌شود.

در این مقاله، سفری به دنیای پیچیده‌ی آرتروز خواهیم داشت و با انواع، علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان آن آشنا می‌شویم. همچنین، راهکارهایی برای پیشگیری از این بیماری ارائه خواهیم کرد تا با اتخاذ تدابیری ساده، سلامت مفاصل خود را حفظ کنیم.

بیشتر بخوانید: جراحی آرتروسکوپی زانو

آرتروز چیست؟

آرتروز به طور کلی به التهاب مفاصل اشاره دارد. در واقع، بیش از 100 نوع مختلف آرتروز وجود دارد که هر کدام با علائم و علل خاص خود شناخته می‌شوند.

انواع شایع آرتروز:

آرتروز استئوآرتریت (آرتروز ساییدگی و پارگی): شایع‌ترین نوع آرتروز که غضروف مفصلی را تخریب می‌کند و بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود.

آرتریت روماتوئید: یک بیماری التهابی خودایمنی که به غضروف و مفاصل حمله می‌کند و می‌تواند منجر به آسیب به سایر اندام‌ها شود.

آرتریت پس از سانحه: در اثر آسیب‌دیدگی مفصل، مانند شکستگی یا پارگی رباط، ایجاد می‌شود.

آرتریت نقرسی: نوعی آرتروز التهابی که به دلیل تجمع اسید اوریک در خون ایجاد می‌شود.

علائم آرتروز:

درد مفاصل، به خصوص در هنگام حرکت یا بعد از فعالیت

خشکی مفاصل، به خصوص در صبح

تورم و التهاب مفاصل

کاهش دامنه حرکتی مفصل

صدا دادن مفاصل هنگام حرکت

ضعف عضلانی

علل آرتروز:

• سن: با افزایش سن، غضروف مفاصل به طور طبیعی فرسوده می‌شود و احتمال ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد.

• اضافه وزن: فشار اضافی بر مفاصل، به خصوص زانو و لگن، می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.

• آسیب‌دیدگی مفصل: شکستگی، رگ‌به‌رگ شدن یا پارگی رباط‌ها می‌تواند منجر به آرتروز شود.

• ژنتیک: سابقه خانوادگی آرتروز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

• بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس می‌توانند به مفاصل حمله کنند و باعث آرتروز شوند.

• عفونت: برخی از عفونت‌ها، مانند عفونت بوریلیا، می‌توانند به مفاصل حمله کنند و باعث آرتروز شوند.

تشخیص آرتروز:

پزشک برای تشخیص آرتروز از معاینه فیزیکی، بررسی سابقه پزشکی و آزمایشات مختلف مانند رادیوگرافی، MRI و آزمایش خون استفاده می‌کند.

درمان آرتروز:

درمان آرتروز به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. اهداف اصلی درمان، کاهش درد و التهاب، بهبود عملکرد مفصل و حفظ کیفیت زندگی است.

روش‌های درمانی آرتروز:

• داروها: داروهایی مانند مسکن‌های بدون نسخه، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و داروهای ضد روماتیسم اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs) می‌توانند برای کاهش درد و التهاب استفاده شوند.

• فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند به تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کنند.

• کاردرمانی: کاردرمانگر می‌تواند به شما در انجام فعالیت‌های روزانه‌تان با وجود آرتروز کمک کند.

• تزریق: تزریق کورتیکواستروئید یا اسید هیالورونیک می‌تواند به طور موقت درد و التهاب را تسکین دهد.

• جراحی: در موارد شدید، ممکن است جراحی برای جایگزینی مفصل آسیب‌دیده با مفصل مصنوعی لازم باشد.

پیشگیری از آرتروز:

• حفظ وزن سالم: کاهش وزن اضافی می‌تواند فشار روی مفاصل را کاهش دهد و خطر ابتلا به آرتروز را کاهش داد

بیشتر بخوانید: درمان آرتروز زانو

علت و علائم آرتروز

علل آرتروز:

آرتروز علل مختلفی دارد که به نوع آن بستگی دارد. برخی از شایع‌ترین علل عبارتند از:

• سن: با افزایش سن، غضروف مفصلی به طور طبیعی فرسوده می‌شود و احتمال ابتلا به آرتروز، به خصوص آرتروز استئوآرتریت، افزایش می‌یابد.

• اضافه وزن: فشار اضافی بر مفاصل، به خصوص زانو و لگن، می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.

• آسیب‌دیدگی مفصل: شکستگی، رگ‌به‌رگ شدن یا پارگی رباط‌ها می‌تواند منجر به آرتروز، به خصوص آرتریت پس از سانحه، شود.

• ژنتیک: سابقه خانوادگی آرتروز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

• بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس می‌توانند به مفاصل حمله کنند و باعث آرتروز شوند.

• عفونت: برخی از عفونت‌ها، مانند عفونت بوریلیا، می‌توانند به مفاصل حمله کنند و باعث آرتریت عفونی شوند.

علائم آرتروز:

علائم آرتروز بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است. با این حال، برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• درد مفاصل: درد ممکن است در یک یا چند مفصل رخ دهد و در هنگام حرکت، بعد از فعالیت یا در شب بدتر شود.

• خشکی مفاصل: خشکی مفاصل ممکن است به خصوص در صبح یا بعد از عدم تحرک برای مدت طولانی، بیشتر قابل توجه باشد.

• تورم و التهاب مفاصل: مفصل آسیب‌دیده ممکن است متورم و قرمز به نظر برسد.

• کاهش دامنه حرکتی مفصل: ممکن است در حرکت دادن مفصل آسیب‌دیده دچار مشکل شوید.

• صدای مفاصل: ممکن است هنگام حرکت دادن مفصل آسیب‌دیده، صداهایی مانند تق تق یا ساییدگی احساس کنید.

• ضعف عضلانی: عضلات اطراف مفصل آسیب‌دیده ممکن است ضعیف شوند.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.

علاوه بر موارد فوق، برخی از انواع آرتروز ممکن است علائم خاص خود را نیز داشته باشند. به عنوان مثال، آرتریت روماتوئید ممکن است باعث خستگی، تب و درد عضلانی شود. آرتریت نقرسی ممکن است باعث درد ناگهانی و شدید در مفصل بزرگ پا (انگشت شست پا) شود.

آرتروز قابل درمان نیست، اما راه‌های مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. درمان بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است و ممکن است شامل داروها، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تزریق و در موارد شدید جراحی باشد.

روش‌های درمان آرتروز

همانطور که قبلاً اشاره شد، آرتروز قابل درمان نیست، اما روش‌های مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد.

درمان آرتروز به نوع و شدت بیماری بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروها:

• مسکن‌های بدون نسخه: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن می‌توانند به تسکین درد خفیف تا متوسط ??کمک کنند.

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ناپروکسن و دیکلوفناک می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند. مصرف طولانی مدت NSAIDs می‌تواند خطر عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی را افزایش دهد، بنابراین باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شوند.

• داروهای ضد روماتیسم اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs): این داروها برای درمان آرتریت روماتوئید و سایر انواع آرتروز التهابی استفاده می‌شوند. DMARDs می‌توانند روند بیماری را کند کرده و از آسیب بیشتر به مفاصل جلوگیری کنند.

• کورتیکواستروئیدها: این داروها می‌توانند برای تسکین التهاب و درد به طور کوتاه مدت استفاده شوند. کورتیکواستروئیدها به صورت خوراکی، تزریق داخل مفصلی یا تزریق عضلانی تجویز می‌شوند.

فیزیوتراپی:

• فیزیوتراپیست می‌تواند به شما در انجام تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کند.

• فیزیوتراپیست همچنین می‌تواند به شما در یادگیری نحوه استفاده از وسایل کمکی مانند بریس و عصا برای محافظت از مفاصل و کاهش درد کمک کند.

کاردرمانی:

• کاردرمانگر می‌تواند به شما در انجام فعالیت‌های روزانه‌تان با وجود آرتروز کمک کند. کاردرمانگر می‌تواند به شما در یافتن راه‌هایی برای انجام کارها با کمترین فشار بر مفاصلتان آموزش دهد.

تزریق:

• تزریق کورتیکواستروئید داخل مفصلی می‌تواند به طور موقت درد و التهاب یک مفصل خاص را تسکین دهد.

• تزریق اسید هیالورونیک می‌تواند به روان‌سازی مفصل و کاهش درد کمک کند.

جراحی:

• در موارد شدید، ممکن است جراحی برای جایگزینی مفصل آسیب‌دیده با مفصل مصنوعی لازم باشد. جراحی مفصل ران، زانو و شانه رایج‌ترین انواع جراحی آرتروز هستند.

بیشتر بخوانید: فوق تخصص و جراح زانو در تهران

علاوه بر درمان‌های پزشکی، برخی از روش‌های جایگزین نیز ممکن است به تسکین علائم آرتروز کمک کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• طب سوزنی: طب سوزنی نوعی طب سنتی چینی است که شامل فرو کردن سوزن‌های نازک در نقاط خاصی از بدن است. برخی از افراد می‌گویند که طب سوزنی می‌تواند به تسکین درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کند.

• یوگا و تای چی: این تمرینات ملایم می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری، دامنه حرکتی و قدرت عضلانی کمک کنند.

• مکمل‌های غذایی: برخی از مکمل‌های غذایی، مانند گلوکوزامین و کندرویتین، ممکن است به تسکین درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کنند. با این حال، شواهد علمی برای حمایت از اثربخشی این مکمل‌ها محدود است.

مهم است که قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی با پزشک خود صحبت کنید، زیرا ممکن است با داروهای فعلی شما تداخل داشته باشد.

در نهایت، حفظ یک سبک زندگی سالم می‌تواند به مدیریت علائم آرتروز و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. این شامل موارد زیر می‌شود:

• حفظ وزن سالم: کاهش وزن اضافی می‌تواند فشار روی مفاصل را کاهش دهد و درد را تسکین دهد.

• فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم می‌تواند به تقویت عضلات و مفاصل، حفظ دامنه حرکتی و کاهش خطر ابتلا به آرتروز کمک کند.

• رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم می‌تواند به سلامت مفاصل کمک کند.

• خواب کافی: خواب کافی به بدن شما کمک می‌کند تا از خود ترمیم کند و درد و خستگی را کاهش دهد.

• مدیریت استرس: استرس می‌تواند علائم آرتروز را بدتر کند.